توانمندی ها
همه ی انسان ها دارای نقاط قوت و توانمندی هایی هستند که گاهی خود میدانند و گاهی هم از توانمندی های خود غافلند و چیزی از انها نمیدانند روانشناسان مثبت گرا طی مطالعاتی گسترده و عمیق در بسیاری از کشورهای جهان و بررسی ادیان مختلف به بیست و چهار توانمندی دست یافته اند که در تمامی ادیان و کشور ها مثبت تلقی میشوند و دارای ارزش هستند. ابن بیست و چهار توانمندی در تمام انسان ها وجود دارند اما اندازه ی آنها در انسان های مختلف متفاوت است و هر کس بر اساس تفاوت های فردی و تربیت و….. در چند توانمندی سرآمد و در چند توانمندی دارای قدرت کمتری است. با توجه به این واقعیت علمی که پرداختن و توجه به توانمندی ها بسیار کارآمد تر از توجه به نقاط ضعف میباشد قصد دارم در سلسله مطالبی این بیست و چهار توانمندی را به شما معرفی نمایم و بعد از پایان معرفی آزمون معتبری را به کمک هم انجام خواهیم داد تا بتوانیم پنج توانمندی برترمان را پیدا نموده و با پرورش و به کار گیری این توانمندی ها مسیر زندگی و پیشرفت و آرامشمان را هموارتر نماییم.
خلاقیت
تعریفی متفاوت از سلامت روان میگوید انسانی که خلاقبت ندارد سلامت روان هم ندارد! این یعنی کسانی که سعی میکنند تمام مشکلات و مسائل را با راههایی که از قبل آموخته اند حل کنند و ذهنشان نمیتواند راههای جدید را بپذیرد و امتحان کند سلامت روان ندارند. خلاقیت یعنی بکار بردن راههای جدید و بدیع در حل مسائل، بعضی ها دارای خلاقیت بیشتر نسبت به دیگران هستند و بعضی ها کمتر، اما همه ی افراد سالم خلاقیت دارند. جالب است بدانید ضریب همبستگی بین هوش و خلاقیت بسیار ناچیز است (حدود 20 %) و این یعنی لازم نیست برای خلاق بودن حتماً باهوش باشید و نکته ی مهم دیگر اینکه خلاقیت حتماً نباید در کارهای مهم و پیچیده باشد و میتوان در کارهای بسیار ساده و پیش پا افتاده هم از خلاقیت استفاده کرد. همچنین باید بدانید خلاقیت بر خلاف هوش (که آموزش دادنی نیست) آموزش دادنی است و میتوان با آموزش صحیح میزان خلاقیت را بالا برد.
کنجکاوی
یکی از نظریههای جالب یادگیری این است که عدم تعادل شناختی باعث افزایش تلاش ارگانیسم برای دانستن و رسیدن به دانش میشود و این یکی از توانمندی های لازم یعنی کنجکاوی را باعث میشود. کنجکاوی یعنی علاقمندی به تجربه ای در حال تکوین برای نفس تجربه، یافتن موضوعات و مسائل جالب و جذاب، کند و کاو، بررسی و کشف. شاید یکی از اختلافات اساسی انسان با حیوانات در همین توانمندی باشد، حیوانات کاری را برای دانستن و از رو کنجکاوی انجام نمیدهند اما انسان حتی بدون نیاز هم دست از جستجو و مطالعه و بررسی بر نمیدارد. این توانمندی نسبتا قابلیت آموزش هم دارد و میشود با برنامه ریزی صحیح کودکان و نوجوانان را جستجو گر بار آورد و البته این توانمتدی هم مثل بقیه توانمندی ها در انسان های مختلف متفاوت است.
قضاوت و روشن اندیشی (تفکر نقاد)
تامل و تعمق در امور و بررسی همه جانبه ی آنها، زود نتیجه گیری نکردن، توانایی تغییر رای و نظر خویش با توجه به شواهد، ارزش و اهمیت بخشیدن منصفانه به همه ی شواهد.
قضاوت کردن کاری بسیار دشوار است و قضاوت غلط امری بسیار متداول و رایج. قضاوت صحیح احتیاج به استعداد و توانایی خاصی دارد که ما آن را توانمندی قضاوت یا تفکر نقاد می نامیم. باید توجه داشت که تفکر نقاد به معنای نقد و بررسی دقیق و علمی و صحیح مسائل است نه به معنای انتقاد و گلایه مندی. انسان روشن اندیش توانایی دارد تا با تکیه بر شواهد رای و نظر خویش را تغییر دهد و به صورت عادلانه برای امور مختلف ارزش گذاری کند. این توانمندی هم قابلیت آموزش دارد
عشق به یادگیری
در وجود تمام انسانها عشق به یادگیری توسط خداوند نهاده شده است، اما این عشق در وجود بعضی ها به حدی زیاد است که ما آن را یک توانمندی مینامیم. مسلط شدن بر مهارت های نو، دانش ها و موضوعات تازه حتی بدون ارتباط با توانمندی کنجکاوی از گرایشات انسانی است و در واقع برای ادامه ی حیات از ملزومات داشته های انسان است. کسانی که این توانمندی را دارند از تمام لحظات زندگی برای آموزش و یادگیری استفاده میکنند و از تلاش در این راه هرگز خسته نمیشوند، این انسان ها یادگیری را با هدف درآمد یا برتری نسبت به دیگران انجام نمیدهند و فقط یادگیری را برای یادگیری انجام میدهند. این توانمندی قابلیت آموزش چندانی ندارد اما میشود ان را تقویت کرد.
ژرف نگری (فرزانگی)
توانایی دادن مشورت به دیگران و آیندهنگری دقیق، بررسی رویدادهای آینده از روی درایت و بینش صحیح. این توانمندی انسان ها را در کانون توجه کسانی قرار میدهد که برای آینده ی خود نیازمند مشاوره هستند و خود به تنهایی نمیتوانند تصمیم گیری صحیح داشته باشند ژرف نگر ها با پیش اندیشی و اندیشه ورزی میتوانند آینده را به روشنی بببنند و تدابیر لازم را برای رویارویی با اتفاقات مثبت و منفی بیاندیشند این افراد دارای تفکر نقاد هستند و از این دارایی به خوبی بهره برداری میکنند، این توانمندی تا حدی قابلیت آموزش دارد و با میزان سواد و علم همبستگی مستقیم و مثبت دارد
پایداری (استقامت ، سخت کوشی)
کسانی که دارای این توانمندی هستند کارها را در هر شرایطی به نحو احسن انجام می دهند و به پایان می رسانند و علاوه بر انجام کامل کارها از انجام آنها لذت هم میبرند. این توانمندی قابلیت آموزش دارد اما این آموزش باید در کودکی انجام شود و در واقع کوشایی و جدیت در کار پایه و اساسش در آموزش هایی است که خانواده در سنین زیر یازده سال به فرزندان خود میدهند. این مطلب به این معنی نیست که در بزرگسالی نمیشود توانمندی پایداری را یاد گرفت میشود اما به سختی!
دلیری
دلیری به معنای ایستادگی و مقاومت در برابر حرف زور، پا پس نکشیدن در مقابل زورگویان و زدن حرف حق در هر شرایطی. نداشتن ترس از بزرگان و صاحبان قدرت. دلیری شامل دلیری جسمی هم میشود، داشتن توانایی جسمی بالا و مقاومت در برابر خستگی و مبارزه با حریفان. البته داشتن عضلات قوی به تنهایی نشانه ی دلیری نیست و دلیری جسمی با دلیری ذهنی معنی پیدا میکند.
صداقت
به معنای حق گویی است و انجام امور به شکلی صادقانه و بدون تظاهر. افرادی که این توانمندی را دارند در هر شرایطی با احساس مسئولیت جانب حق را می گیرند و مسئولیت اعمال خود را می پذیرند. مهم ترین مشخصه ی این افراد پذیرفتن خودشان و ابراز خود به شکل صادقانه است. این افراد اهل ریا و تظاهر نیستند و هر آنچه هست و نیست در ظاهرشان نشان می دهند و پشت پرده ندارند.
سرزندگی
افرادی پر از انرژی و شور و نشاط. این افراد در زندگی ماجراجو هستند و کل زندگی را یک ماجرا می بینند و همیشه احساس سرزندگی و نشاط دارند. افرادی فعال و با حال که هم خودشان از این انرژی و سرزندگی لذت می برند و هم به اطرافیان انرژی می دهند. کسانی که این توانمندی را دارند معمولا در جمع می درخشند و افراد دیگر تمایل دارند تا در اطراف این افراد باشند و از آنها انرژی کسب کنند. شوخ طبعی از مشخصات بارز این افراد است
ظرفیت دوست داشتن و دوست داشته شدن
اهمیت زیاد دادن به دوستان نزدیک و دوست داشتن آنها و همچنین دوست داشته شدن از طرف اطرافیان از خصوصیات بارز این افراد میباشد. کسانی که دارای این توانمندی هستند هم میدانند چگونه به دیگران مهربانی کنند و به آنها عشق بورزند و هم میدانند چه کارهایی باید انجام دهند تا از طرف دیگران مورد پذیرش و مهربانی قرار گیرند. این خصیصه مخصوصا برای دایره ی دوستان نزدیک و صمیمی بسیار مشهود و بارز میباشد.
مهربانی (بخشندگی،سخاوت، مراقبت، توجه،عشق نوع دوستانه،نیکی کردن)
افرادی که دارای این توانمندی هستند دارای حس بخشندگی و سخاوت بسیار بالایی میباشند و در رفتار و عمل نیز این توانمندی را به خوبی نشان میدهند. این افراد همیشه حواسشان به اطرافیان هست و در مواقع لزوم با توجه و نیکی کردن، نوع دوستی خود را کاملا نشان میدهند. این گونه انسان ها از عشق به همنوع و توجه و نیکی کردن به آنها خسته نمیشوند. این خصیصه قابلیت آموزش دارد.
هوش اجتماعی (هوش هیجانی، هوش شخصی)
هوش اجتماعی از عوامل اصلی پیشرفت و موفقیت در اجتماع است. کسانی که این توانمندی را دارند میتوانند احساسات خودشان و دیگران را بفهمند و با احترام به خود و دیگران از این احساسات در جهت بهبود ارتباط خود با دیگران بهترین استفاده را ببرند. این افراد دارای تعاملات و روابط خوب و سازنده با دیگران میباشند و از این روابط برای پیشبرد اهداف خود و اجتماع استفاده میکنند. آموزش این توانمندی کمی سخت میباشد.